Mots
sauçara
Sauçara (prononcer "saoussare").
"Ne l’èi pas sonque entenut a Aire e a l’entorn, meilèu costat Armanhac (Lo Vinhau, Lussanhet...)."
[Vincenç]
pais = Tursan, Armanhac
voir aussi :sauç / saule
saucina : variété très petite de saule.
saucinar (prononcer "sawsina") : lòc plantat de saucinas...
Les formes saudina saudinar existent aussi.
Attention aux faux amis avec saüc, que les sélections dans la base de données de Gasconha.com peuvent ramasser, ne faisant pas de différence entre c et ç ni entre u et ü !saüc = sureau
saüc / sureau
Prononcer "sahuc" sans aspirer le "h".
variante :
saüquèr (prononcer "sahuquè" )
shau
Prononcer "chaou".
En Tursan (Bahus, Maurias, Sorbets...).
[Vincenç]
sauç / saule
saucina : variété très petite de saule.
saucinar (prononcer "sawsina") : lòc plantat de saucinas...
Les formes saudina saudinar existent aussi.
Attention aux faux amis avec saüc, que les sélections dans la base de données de Gasconha.com peuvent ramasser, ne faisant pas de différence entre c et ç ni entre u et ü !saüc = sureau
saüc / sureau
Prononcer "sahuc" sans aspirer le "h".
variante :
saüquèr (prononcer "sahuquè" )
laja
Prononcer entre "laje" et "lajo".
Maishanta èrba que trobam au casau o en lo milhòc.
Que cau qu’espii en lo Palai tà trobar lo nom sapient.
pais = Tursan, Armanhac
[Vincenç]
brotic
"brot" (prononcer "brout") que vòu díser "pousse" entà totas las plantas en generau.
Los brotics que s’amassan a noste, que’us hèm còser en l’aiga e que’us minjam dab ventrèsca, uèus durs e vinagre.
pais = Tursan, Armanhac baish
[Vincenç]
fresc, hresc
fresca (prononcer entre "fresque" et "fresco") : fraîche
frescor (prononcer "frescou") : fraîcheur
espernic
hum
Mot masculin.
humar (prononcer "huma") : fumer
ahumèra, humèra
Palay :
Multidiccionari francés-occitan
« ahumère, humère sf. – Grande quantité de fumée. »
Noms damb "hum" :
-
La Bohuma
Chemin de la Bouhume (Léognan)
-
La Humada
Rue de la Humade (Biarritz)
LA HUMADE (Saint-Georges)
La Humade (Poupas)
La Fumade (Le Pin)
Les Humades (Labrihe)
La Humade (Biran)
-
Tartahum
Tartefum (Aire-sur-l’Adour)
-
(lo,eth) Hum
Le Hum (Damazan)
Le Hum (Savignac)
La Goute det Hum (Orignac)
-
Galahum
Galhume (Martillac)
- 0
- 5
marchar
Prononcer "marchà".
voir aussi :camin / chemin
camin herrat : chemin solide, empierré (expression ancienne)
camin brostèr : chemin forestier
camin barrièr : chemin de ronde
caminassa (prononcer "caminasse") : grand chemin
caminar : cheminer
et aussi caminada : accion de har camin ; tragècte ; passejada, itinerari (diccionari gascon de Pèir Morà)
caminaire : itinérant
Prumèr diccionari tot en gascon : lo de Pèir Morà !
passejar
Prononcer entre "passejà" et "passeià".
passejada (prononcer "passéjade" ou "passéiade") : promenade
marchar / marcher
Prononcer "marchà".
pinsan, pinçan
Noms damb "pinsan, pinçan" :
-
(lo) Pinçan
Rue des Pinsons (Pessac)
pinsan (Civrac-en-Médoc)
Pinsan (Bommes)
Pinsan (Moncrabeau)
Pinsan (Andiran)
Pinsan (Lacquy / Laqui)
Pinsan (La Réunion)
Pinsan (Artigues-près-Bordeaux)
Pinsan (Philondenx)
Impasse du Pinçan (Saint-Paul-lès-Dax / Sent Pau d’Acs)
Pinsan (Castets)
Pinsan (Benquet)
saunei
saunejar (prononcer "saounéjà") : rêver
voir aussi :dromir / dormir
Prononcer "droumi".
adromit (prononcer "adroumit") : endormi
córrer
Prononcer "courré" en mettant l’accent tonique sur "cou".
voir aussi :marchar / marcher
Prononcer "marchà".
huelha, hulha
Prononcer un peu comme "houèille", ou "houèillo" ; "huilhe"
Noms damb "huelha, hulha" :
-
Huelha
Houeye
Houeille
-
La Huelhassa ? L’Aoelhassa ?
Laoueillasse (Saint-Arroman)
LA HOUEILLASSE (Saint-Michel)
La Houeillasse (Auch)
-
(lo) Huelhar, Hulhar
Les Feuillas (Saint-Médard-en-Jalles / Sent Medart en Jalés)
Feuillas (Baron)
Les Feuillards (Mombrier)
-
La Huelhada
La Huillade (Belin-Beliet)
Feuillade (Camarsac)
rue des Feuillades (Monségur)
La Feuillade (Saint-Pey-de-Castets / Sent Pèir de Castèth)
Barrail de Feuillade (Fronsac)
La Feuillade (Fronsac)
Feuillade (Asques)
-
La Hulha
La Huille (Hostens)
- 0
- 5
daule
Prononcer entre "dawle" et "daoulé".
Mot gascon bogés (gascon du Pays de Buch) aule = difficile, piètre, non fécondé
lèuge
Prononcer "lèwge".
Ce mot, en gascon comme en français, est parent de l’adjectif "leugèr/léger". C’est logique !
ròsta
Prononcer entre "roste" et "rosto".
A Vendays (Médoc), la roste (ròsta), c’est un "pòrtateni"* où l’on fait rôtir tout ce qu’on a (gibier, poisson...).
Une confrérie vient de s’y créer, "Les Rostayres", pour perpétuer cette tradition.
Mais ailleurs, en Albret par exemple, une ròsta peut être une tranche de pain grillée tartinée de grèisha de guit et frottée d’ail.
*pòrtateni : pòrta-te’n i. Repas où chacun apporte son manger.
gaulha
Prononcer un peu comme "gaouillo".
Il n’est pas sûr que ce mot occitan ait été utilisé en Gascogne.
Pourtant, il serait tentant de lui attribuer tous les noms de lieu Gajac, Gaujac, Gaillac, Cayac...
patz
olom, alom, aulom, om
Prononcer "ouloum".
Variante : om (prononcer "oum") ; peut-être aussi òm (prononcer "om") ?
omet, aumet : ormeau
Berganton (p. 91) donne "oumerac" (omerac) pour ormaie, en considérant un suffixe -ac au sens collectif.
Noms damb "olom, alom, aulom, om" :
-
Lolom + L’Olom
Louloum
Lolom
Loloum
Loulon (Gontaud-de-Nogaret)
La Barthe de Louloume (Pujols-sur-Ciron)
Louloum (Villeneuve-de-Marsan / Vilanava de Marçan)
Lolom (Ozourt)
Lolom (Poyartin)
-
Delom
Delhoume
Delom
JOUAN DE L’HOMME (Ségoufielle)
Delom (Saint-Justin)
Delom (Mirande)
-
Laulom + (l’)Aulom
Laulom
Laulom (Mimbaste)
Laulom (Narrosse)
Aulons (Pouillon)
Tuc d’Aulons (Pouillon)
Laulom (Uchacq-et-Parentis)
-
Lomeda
Loumède
Loumède (Blaye)
Lomède (Berson)
Loumède (Berson)
Loumède (Saint-Estèphe)
Loumède (Artiguelouve)
-
Domblides
Domblides
arròsa
Prononcer entre "arrose" et "arroso".
Variante sans le "ar" prosthétique : ròsa
dérivés :
rosèir (nord-gascon, prononcer "rouzèÿ"), arrosèr (prononcer "arrouzè") : rosier, églantier, lieu où poussent des églantiers ?
Noms damb "arròsa" :
-
Arròsas
Arrozes
-
Darrosèrs
Darrosiers
Darrozès
Darouzès
Darrouzès (Goos)
Darrouzes (Hagetmau)
-
Larròsa + L’Arròsa
Laroze
Larroze
Larrose
Larose (Castillon-de-Castets / Castilhon de Castèth)
LA ROSE (Toujouse)
LARROZE (Tieste-Uragnoux)
LAROSE (Saint-Médard)
LA ROSE (Saint-Mont)
Le Tucau de la Rose (Preignac)
la rose (Saint-Morillon)
Arrose (Landiras)
la rose (Couthures-sur-Garonne)
Laroze (Fonsorbes / Honts òrbas)
La Rose (Blasimon)
La Rose (Mauriac)
La Rose (Romagne)
Laroze (Saint-André-du-Bois / Sent Andriu deu Bòsc)
La Rose (L’Isle-Jourdain / L’Isla En Jordan)
La Rose (Baurech)
La Rose (Montignac)
Larose (Castéra-Bouzet / Casterar-Boset)
La Rose (Gariès)
La Rose (Hautesvignes)
Larose (Lannemaignan / Lanamanhan)
Laroze (Eauze / Eusa / Euso)
La Rose (Bezolles)
La Rose (Bouzon-Gellenave)
La Rose (Saint-Emilion)
Larose (Saint-Emilion)
La Rose (Beaumarchés)
La Rose (Cahuzac-sur-Adour / Caüsac d’Ador)
La Rose (Clèdes)
Larroze (Hauriet)
Larose (Miramont-Sensacq)
Larroze (Pouillon)
Larroze (Claracq)
Guilhemdarrose (Larrivière-Saint-Savin)
Larose (Vignes)
La Rose (Biscarrosse)
-
Darroset
Darrouzet
Darrouzet (Bougarber)
-
Larrosar + (l’)Arrosar
Larroza
LAROSA (Moulis-en-Médoc)
Laroza (Saint-Germain-d’Esteuil / Sent German d’Estulh)
La Rosa (Salleboeuf)
Larouza (Lüe)
Larrouza (Pontenx-les-Forges)
Larrousa (Bernac-Débat)
Chemin de l’Arrouza (Lourdes / Lorda)
mespla
Prononcer entre "mesple" et "mesplo".
dérivés :
mesplèir, menesplèir (nord-gascon) ou mesplèr :néflier
mesplèda, mesplatèra : endroit planté de néfliers
Noms damb "mespla" :
-
(la,era) Mespleda
Mesplède
Quartier de la Mespléde (Moncassin)
Chemin Mesplède (Lagor)
Las Mesplédes (Luc-Armau)
Chemin Mespléde (Montardon)
Mespléde (Sault-de-Navailles)
Mespléde (Capvern)
Mespléde (Vidouze)
Mesplède
-
Mespolèda
Mespoulède
-
(los) Mesplèrs
Mesplés
Mesplès (Brax)
Mesplès (Launac)
Mesplès (Pibrac)
Mesplès (Avéron-Bergelle)
Mesples (Beaucaire)
Mesples (Castéra-Verduzan)
Mesplès (Gouts)
Lotissement Lous Mesplès (Artix)
Mesplès (Denguin)
Mesples (Estampes)
Impasse Mesplès (Navailles-Angos)
Mesplès (Pontacq)
Quartier de Mesplès (Saubole)
Mesplès (Urt)
Mesplès (Montesquieu-Volvestre)
Rebetsenc des Mesplès (Montesquieu-Volvestre)
Mesplès (Moulis)
-
Mesplet
Mesplet (Belin-Beliet)
Mesplet (Landiras)
Mesplet (L’Isle-Jourdain / L’Isla En Jordan)
Mesplet (Francescas)
Mesplet (Moncrabeau)
Mesplet (Nérac)
Mesplet (Marsac)
Mesplet (Marsan)
Miss Plett (Moncassin)
Mesplet (Pouillon)
Mesplet (Souprosse)
Mesplet (Saint-Paul-lès-Dax / Sent Pau d’Acs)
Mesplet (Asson)
Mesplet (Montégut-Arros)
La Planque de Mesplech (Rivèrenert)
Mesplex (Rivèrenert)
-
(lo) Menesplèir
Ménespley (Martignas-sur-Jalle)
Le Menespley (Saint-Médard-en-Jalles / Sent Medart en Jalés)
Menespey (Le Haillan)
- 0
- 5
estrada
Prononcer entre "estrade" et "estrado".
Noms damb "estrada" :
-
Destrada
Destrade
Destrade (Saubrigues)
-
Lestrada + (l’,era)Estrada
Estrade
Lestrade
Lestrade (Beaumarchés)
Lestrade et Miquélat (Xaintrailles)
Lestrade (Maillas)
Lestrade (Saint-Jean-de-Marsacq / Sent Joan de Marsac)
Lestrade (Saint-Martin-Curton / Sent Martin de Curton)
Lestrade (L’Isle-Jourdain / L’Isla En Jordan)
Lestrade (Noilhan)
Lestrade (Moncrabeau)
rue de l’Estrade (Brocas)
Lestrade (Maillères)
Lestrade (Pouydesseaux)
chemin de l’Estrade (Roquefort)
Estrade (Garac)
Les Estrades (Labastide-Castel-Amouroux)
Lestrade (Port-Sainte-Marie / Lo Pòrt Senta Maria)
Lestrade (Bonas)
Estrade (Layrac)
Estrade (Le Passage)
Lestrade (Ladevèze-Rivière)
Lestrade (Monlezun)
Lestrade (Aignan)
Lestrade (Labarthe)
Lestrade (Pouillon)
Rue Estrade du Barrail (Labouheyre)
Lestrade (Orist)
Lastrade (Ondres)
Estrade (Aubertin)
Estrade (Cheust)
Rue Lestrade (Tournay)
Lestrade (Anan)
Estrade (Estadens)
Estrade (Ganties)
Lestrade (L’Isle-en-Dodon / L’Isla En Daudon)
L’Estrade (Martres-Tolosane)
Estrade (Argein)
Estrade (Saint-Lary)
Estrade (Salsein)
Lastrade (Sentein)
Estrada deth Pibeste (Ouzous)
-
Estradèra
Estradère (Asson)
-
S’Estrada
Sastrade
Sastrade (Eup)
poblant
Prononcer "poublan".
Selon Ph. Soussieux, "poblant" aurait désigné l’habitant non reconnu d’une cité, contrairement au vesin
vesin / voisin
Prononcer entre "bézi" et "bézing".
Féminin : vesina (prononcer "bézine" ou "bézino") ou vesia (prononcer "béziÿe" ou "béziÿo")
Le sens de "vesin" a dans le passé été celui d’un homme libre, citoyen.
En Béarn, la vesiau, c’était la communauté de vesins.
Le camp-vesiau était la place publique, le bòsc-vesiau était le bois communal.
"har ua vesiau", c’était participer à un travail en commun avec des voisins. [Palay]
vediau : forme de vesiau possible en sud-est gascon (Savés...)
autre dérivé :
vesiat : voisinage
Au nord de la Gascogne lingüistique, qui conserve le "n" intervocalique, on a "vesinau", "vesinat", "vesina" au lieu de "vesiau", "vesiat", "vesia".
Noms damb "poblant" :
-
Poblant
Poublan
Poublant
Poublanc
POUBLANC (Saint-Médard)
Poublan (Mant)
Poublan (Peyre)
Le Poublanc (Pouillon)
Poublan (Maylis)
Poublan (Aast)
Poublan (Abidos)
Le Poublan (Barzun)
Poublan (Bérenx)
Poublan (Doumy)
Poublan (Gabaston)
Poublan (Géus-d’Arzacq)
Poublan (Loubieng)
Poublan (Maucor)
Daban Poublan (Momy)
Darrè Poublan (Momy)
Poublan (Navailles-Angos)
Poublan (Riupeyrous)
Poublan (Sévignacq)
Poublanc (Saint-Vincent-de-Pertignas)
bramar
Prononcer "bramà".
Noms damb "bramar" :
-
Bramahame, Bramahami
rue Brame Hame (Saint-Estèphe)
Brame Hame (Prignac-en-Médoc)
Brame Hame (Pauillac)
Brabohame (Casties-Labrande)
Bramo Fame (Fieux / Hius)
Bramofam (Roques)
Bramehami (Tartas)
Bramofam (Eaunes)
Bramohame (Peyrouzet)
Bramohame (Saint-Lary-Boujean)
Bramohame (Sainte-Croix-Volvestre)
Bramoufame (Ustou)
Bramefan (Saint-Salvy)
-
Bramapan
Brame-Pan (Castres-Gironde)
Bramepan (Callen)
Bramepan (Tieste-Uragnoux)
Bramepan (Saint-Orens-Pouy-Petit)
Brame pan (Le Taillan-Médoc)
Bramepan (Parempuyre)
Brame pan (Saint-Jean-d’Illac / Sent Joan d’Ilhac)
Bramepan (Saint-Médard-en-Jalles / Sent Medart en Jalés)
Bramepan (Saint-Morillon)
Brame pan (Casteljaloux)
Bramepan (Meilhan-sur-Garonne)
Brame pan (Poussignac)
Bramepan (Samazan)
Bramepan (Garravet)
Bramepan (Sainte-Croix-du-Mont / Senta Crotz deu Mont)
Brame Pan (Targon)
Bramo Pan (Francescas)
Bramepam et Gravelongue (Durance)
Bramo Pan (Calignac)
Bramepan (Arthez-d’Armagnac / Artés d’Armanhac)
Bramepan (Roquefort)
Bramepas (Pibrac)
Bramepan (Buzet-sur-Baïse)
île de Bramepan (Saint-Léger)
Brame Pam (La Réunion)
Bramepan (Belmont)
Bramepan (Gazaupouy)
Bramepan (Manciet)
Bramepan (Mansempuy)
Bramepan (Dému)
Bramepas (Viven)
-
Bramalop
Brameloup (La Teste-de-Buch / La Tèsta de Bush)
Brameloup (Labastide-d’Armagnac / La Bastida d’Armanhac)
Brameloup (Coudures)
Brameloup (Montfort-en-Chalosse)
Bramo Loup (Montesquieu-Volvestre)
-
(lo) Bramaire
Bramayré (Grenade)
Le Bramayre (Larra)
-
Bramalaiga
Bramolaygue (Savenès)
Brame-laygue (Verdun-sur-Garonne)
- 0
- 5