Lo capitèth 25 deu clastre de Sent Sever de Rustan (sègle XV) qu’amuisha quate personatges deus mes estranhs.
A çò qu’escrivon X. de Cardaillac (1891) e l’abat L. Péman (1988), que seren ça’m-par quate hòls o vailets deu rei... Mes entà Thibaut de Rouvray (2019) n’ei pas la bona ipotèsa : que seren meslèu reis vertadèrs, simbèus de la vanitat associada au poder reiau.
Espiem lo personatge a la dreta deu costat màger deu capitèth, capavant,

Qu’a suu cap ua corona de tres puntas de carrèus e a la man ua marròta (deu hòl ?) o un baston soberan (deu rei ?) dab ua flor de liri au bèth cap. Qu’a la grana rauba de plecs canerats dab espatlas matalassadas.
Mes sustot, qu’òm pòt véger, a la cinta, un punhau notader, cort, dab la manèga e los caps de garda emberogits de tres bòlas : Non i a pas brica dobte, la traca fallica qu’ei beròi vegedera…
Qu’ei lo punhau testiculari, lo «  punhau de colhetas » deus gascons de la fin de l’Atge-Mejan.
Qu’at sabem, lo gladi, lo punhau qu’a tostemps avut un sens fallic. A l’Atge-Mejan, lo simbèu que devengó vegeder. Atau que van aparèisher « la dague à couillettes », « le poignard à balles » en França, la « almarada testicular » en Espanha, lo « ballock dagger  » en Anglatèrra.
L’arma qu’avó bèra popularitat en aqueth temps. Lo talh que podèva traucar armaduras e còtas d’arma. Mes per éster ua arma, qu’èra tanben simbèu masclau deu poder.
Duas fòrmas qu’estón fabricadas : de duas bòlas (colhons) e de tres bòlas (colhons e hava).
Dens lo noste capitèth, la fòrma de las très bòlas qu’ei presentada.
Quan seré solèca dens lo clastre, aquèra escultura que pròva ua libertat d’esprit acceptada dens la decoracion d’ua abadia benedictina.. !
L’escultura que hèva ça’m-par gòi aus monges…N’èran pas de pèiras.
Dens lo comvent de las clarissas Senta Agnès de Praga (Chequia), adara Galeria Nacionau tà l’Art Gotic, qu’òm pòt véger ua tela pintrada dab un soldat armat d’un « punhau de colhetas » deus plan beròis… De que desvelhar las amnas de las clarissas deu temps passat !

Xavier de Cardaillac. Le cloître de Saint Sever de Rustan… Privat Ed. 1891.
Abbé Louis Péman. Le cloître du jardin Massey à Tarbes. Editions pyrénéennes. 1988.
Thibaut de Rouvray. ,Le cloître du jardin Massey. Jour des arts. 2019.